মাধৱ কন্দলীয়ে ৰচনা কৰা সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণত অযোধ্যাকাণ্ড এক অন্যতম হৃদয়স্পৰ্শী অংশ। বিশেষকৈ, ৰামবিহীন অযোধ্যাৰ বৰ্ণনা অংশটো অতুলনীয় বিষাদ আৰু শূন্যতাৰ এক গভীৰ প্ৰতিচ্ছবি সৃষ্টি কৰে। অযোধ্যা, যি একসময়ত ৰামৰ স্নেহ-ভালপোৱাৰ জেউতিৰে পূৰ্ণ আছিল, তেওঁ বিদায় লোৱাৰ লগে লগে যেন এক মৃতশীতল, নিৰ্জীৱ নগৰলৈ পৰিণত হয়।
১. ৰামৰ বিদায় আৰু নগৰবাসীৰ অন্তৰ্ভেদী যন্ত্ৰণা
অযোধ্যাবাসীৰ বাবে ৰাম কেৱল এজন ৰাজপুত্ৰ নহয়, তেওঁ সকলোৰে আদৰ্শ, জীৱনৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ। যেতিয়া কৈকেয়ীৰ কুটকৌশলৰ ফলত ৰাজা দশৰথে ৰামক চোদহ বছৰ বনবাসলৈ প্ৰেৰণ কৰে, তেতিয়া সমগ্ৰ নগৰ যেন এক অন্ধকাৰ যুগত প্ৰৱেশ কৰে। লোকসকলে ৰামৰ গমন এক স্বাভাৱিক ঘটনা হিচাপে গ্ৰহণ কৰিব নোৱাৰে, তেওঁলোক যেন নিজৰ হৃদয়ৰ অঙ্গহানিৰ শোকত আৱদ্ধ হৈ পৰে।
যেতিয়া ৰাম, লক্ষণ, আৰু সীতা নগৰৰ পৰা ওলাই যায়, তেওঁলোকৰ পিছু পিছু সমগ্ৰ নগৰবাসী কান্দি কান্দি নগৰৰ দুৱাৰলৈ আহে। বৃদ্ধ, যুবক, নাৰী-শিশু—সকলোৰে চকুত অশ্রু, মুখত একেই প্রশ্ন—ৰাম বিনা কিদৰে অযোধ্যা টিকি থাকিব? কেইবাজনো বৃদ্ধাই বুকু পিটি পিটি কৈ “এৰা, এতিয়াৰে পৰা অযোধ্যা বনস-ময়, এতিয়া প্ৰাণ থাকিলেও আমি মৃতপ্ৰায়!” বুলি মাত মাতি উঠে। কিছুসময় আগলৈ ৰাম আৰু লক্ষণৰ ভকতসকল দৌৰি দৌৰি তেওঁলোকক বনলৈ নগৈ থাকিবলৈ অনুনয়-মিনতি কৰে, কিন্তু ৰামৰ সংকল্প অটল।
২. নগৰবাসীৰ দৈনন্দিন জীৱনত নামি অহা অন্ধকাৰ
ৰামহীন অযোধ্যাৰ পৰিৱেশ এনে লাগিছে যেন এক গম্ভীৰ অভিশাপ নগৰত নামি আহিছে। আকাশ মেঘাচ্ছন্ন, মাটিত যেন প্ৰাণ নাই, ঘৰে ঘৰে আনন্দ-উল্লাসৰ সুৰ ধ্বনি স্তব্ধ। যি নগৰত পূৰ্বে গান-বাজনা, হাস্য-ধেমালি, বটবৃক্ষত অশ্বপালন, ৰাজপথত গতি-মাতি চলিছিল, সেই নগৰ এতিয়া যেন এক মৰণ-শয্যাত পৰি আছে।
লোকসকলে নিজ নিজ কাজ-কাম বন্ধ কৰি দিয়ে, ব্যপাৰীসকলে দোকান খুলিবলৈ সাহস নাপায়, কাহানিও উৎসৱৰ উল্লাসৰে মুখৰিত নগৰত এতিয়া যেন শুধুমাত্র কৰুণ বিলাপৰ সুৰ বাজি আছে। গৃহস্থসকল অন্নগ্ৰহণ কৰিবলৈ মন নকৰে, স্নান, পূজা-পাঠ, নিত্য কাৰ্য্য সকলো অৱহেলিত হৈ পৰে।
৩. প্রকৃতিও যেন দুখত নিমগ্ন
কেৱল মানুহেই নহয়, প্ৰকৃতিও যেন দুখত নিমগ্ন হৈ পৰে। অযোধ্যাৰ ফুলবোৰ শুকাই পৰিছে, নদীৰ পানী ক’লা আৰু স্থিৰ হৈ পৰিছে, হাওঁফাওঁবোৰ স্তব্ধ। সকলোৰে মাজত এক অভূতপূৰ্ব নিৰৱতা, যেন শ্মশানৰ নিস্তব্ধতা নগৰত বিৰাজমান। আকাশত সুৰ্য্যৰ তেজীয়ান ৰশ্মিৰ পৰিবৰ্তে মেঘৰ আঁৰৰ পৰা এক বিষাদময় আভা। সন্ধ্যা হ’লে নগৰ যেন অধিক ডাৱৰীয়া হৈ পৰে, সকলোৰে চকুত কেৱল দুখ-যন্ত্ৰণা।
৪. দশৰথৰ অস্থিৰতা আৰু মৃত্যু
অযোধ্যাৰ ভিতৰত সৰ্বাধিক দুখৰ সাগৰত নিমগ্ন হল ৰজা দশৰথ। তেওঁৰ চকু ৰামৰ প্ৰতীক্ষাত সদায় ৰজা দুৱাৰত। তেওঁ গহীন নিশাৰে কান্দি উঠে, কেতিয়াবা নিজৰ ভুলৰ কাৰণে নিজক অভিশাপ দিয়ে। কেতিয়াবা কৈকেয়ীৰ কুটিল ষড়যন্ত্ৰৰ কথা স্মৰণ কৰি দুৰ্বল হৈ পৰে। ৰামৰ অবিহনে তেওঁৰ জীৱন যেন অৰ্থহীন হৈ পৰে, আৰু অবশেষত তেওঁ এই গভীৰ শোকত মৃত্যুৰ কোলে আশ্ৰয় লয়।
তেওঁৰ মৃত্যুৰ খবৰ অযোধ্যাবাসীৰ বাবে আকৌ এক ডাঙৰ আঘাত হৈ আহে। লোকসকলে বিলাপ কৰে, ৰজা বিনা এক ৰাজ্য যেন দিশহাৰা হৈছে, আৰু এতিয়া ৰামৰ অভাৱত সেই শূন্যতা বহুগুণ বৃদ্ধি পালে।
৫. কৈকেয়ীক জনগণৰ ধিকাৰ
ৰামহীন অযোধ্যা লোকসকলে কৈকেয়ীক অভিশাপ দিয়াৰ নগৰলৈ পৰিণত হয়। লোকসকলে কৈকেয়ীক নগৰত দেখা পালে গৰিহণা দিয়ে, তেওঁৰ অপৰাধৰ বাবে ক্ষমা নকৰে। তেওঁলোক কৈকেয়ীক অভিশাপ দিয়ে—”তুমি ৰাজপুত্ৰক বনলৈ প্ৰেৰণ কৰিলে, কিন্তু নিজৰ পুত্ৰকেও তুমি সুখী নকৰিব পাৰিবা”।
কৈকেয়ী নিজেও ৰামৰ অভাৱত নিজক দোষাৰেৰে পূৰ্ণ অনুভৱ কৰে, তেওঁৰ সকলো আশা-আকাংক্ষা নিশ্চিহ্ন হৈ পৰে, আৰু তেওঁৰ অন্তৰেও দুখ-দূৰ্দশাৰে আকুল হৈ উঠে।
সাৰাংস:
মাধৱ কন্দলীয়ে এই অযোধ্যাৰ বৰ্ণনা তেখেতৰ সাহিত্যিক দক্ষতাৰ এক অপূৰ্ব নিদৰ্শন হিচাপে উপস্থাপন কৰিছে। তেখেতে কেৱল অযোধ্যাৰ শূন্যতাৰ বৰ্ণনা নকৰি, এই দুখ-কষ্টক সুন্দৰকৈ বাস্তৱৰূপে দেখুৱাইছে।
অযোধ্যা কেবল মাটিৰ ওপৰত গঠিত এক ৰাজধানী নহয়, বরঞ্চ সেইটো এক জীৱন্ত নগৰ, যাৰ হৃদয়ৰ স্পন্দন আছিল ৰাম। তেওঁ নাথাকিলে অযোধ্যা যেন কংকাল হৈ পৰে, প্ৰকৃতি-নগৰ-জনগণ সকলোৰে প্ৰাণশক্তি লোপ পায়।
মাধৱ কন্দলীৰ ৰচনাত এই শোকাবহ পৰিস্থিতিৰ প্ৰতিটো দৃশ্য যেন পাঠকৰ মনত এক গভীৰ প্ৰভাৱ পেলায়। তাৰ ভাষাৰ সৰলতা, দৃশ্যপটৰ গভীৰতা, আৰু মানৱীয় অনুভূতিৰ সংমিশ্ৰণে “ৰামবিহীন অযোধ্যা” এক চিৰস্মৰণীয় শোকগাথা ৰূপে প্ৰকট হয়।
MCQ প্ৰশ্ন উত্তৰ
- মাধৱ কন্দলীয়ে ৰচনা কৰা “সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ” কিমান সংখ্যক কাণ্ডৰ পৰা গঠিত?
(ক) চাৰি (খ) ছয় (গ) সাত (ঘ) নৱ
উত্তৰ: (গ) সাত - “অযোধ্যাকাণ্ড”ত মূলত কি বিষয় বৰ্ণনা কৰা হৈছে?
(ক) ৰামৰ জন্ম (খ) ৰামৰ বনগমন আৰু অযোধ্যাৰ পৰিস্থিতি (গ) ৰাবণ বধ (ঘ) হনুমানৰ লঙ্কা যাত্রা
উত্তৰ: (খ) ৰামৰ বনগমন আৰু অযোধ্যাৰ পৰিস্থিতি - ৰাম বনবাসলৈ গ’ল কিমান বছৰলৈ?
(ক) ১০ বছৰ (খ) ১২ বছৰ (গ) ১৪ বছৰ (ঘ) ১৬ বছৰ
উত্তৰ: (গ) ১৪ বছৰ - ৰামৰ বনবাসৰ মূল কাৰণ কি আছিল?
(ক) দশৰথৰ সিদ্ধান্ত (খ) কৈকেয়ীৰ বৰ (গ) লক্ষ্মণৰ কৌশল (ঘ) বিশ্বামিত্ৰৰ আদেশ
উত্তৰ: (খ) কৈকেয়ীৰ বৰ - ৰাম অযোধ্যা এৰি থৈ যোৱাৰ পিছত নগৰবাসীৰ মনোভাৱ কেনেকুৱা হৈছিল?
(ক) সুখী (খ) গর্বিত (গ) বিষণ্ন (ঘ) আশাহত
উত্তৰ: (গ) বিষণ্ন - দশৰথে ৰামক বনলৈ প্ৰেৰণ কৰাৰ পিছত কি হৈছিল?
(ক) ৰাজসভা আনন্দিত হৈছিল (খ) দশৰথ দুখত মৃত্যুবৰণ কৰিছিল (গ) লক্ষ্মণে ৰাজপাট ল’লে (ঘ) কৈকেয়ী ৰাণী হৈ পৰিছিল
উত্তৰ: (খ) দশৰথ দুখত মৃত্যুবৰণ কৰিছিল - অযোধ্যাৰ প্ৰজাসকলে কিয় কান্দিছিল?
(ক) লক্ষ্মণ বনলৈ গৈছিল (খ) সীতা বন্দী হৈছিল (গ) ৰাম বনলৈ গ’ল (ঘ) কৈকেয়ীয়ে ৰাজত্ব আৰম্ভ কৰিলে
উত্তৰ: (গ) ৰাম বনলৈ গ’ল - ৰামৰ অনুপস্থিতিত অযোধ্যাৰ পৰিবেশ কেনেকুৱা হৈছিল?
(ক) উল্লাসমুখৰ (খ) নিৰ্জন আৰু বিষাদময় (গ) উন্নত (ঘ) ৰাজপাট শক্তিশালী
উত্তৰ: (খ) নিৰ্জন আৰু বিষাদময় - অযোধ্যাৰ জনসাধাৰণ ৰামৰ বিদায়ত কিমান দুখিত হৈছিল?
(ক) নগৰ উৎসৱৰ আয়োজন কৰিছিল (খ) দুখত চকুলো পেলাইছিল (গ) কৈকেয়ীক অভিশাপ দিছিল (ঘ) (খ) আৰু (গ) দুয়োটাই
উত্তৰ: (ঘ) (খ) আৰু (গ) দুয়োটাই - কৈকেয়ী কিয় ৰামক বনলৈ যাবলৈ বাধ্য কৰিছিল?
(ক) কৈকেয়ীৰ ঈর্ষাৰ বাবে (খ) মন্ত্রীসভার নিৰ্ণয় (গ) মন্থৰাৰ কুমন্ত্ৰণা (ঘ) (ক) আৰু (গ) দুয়োটাই
উত্তৰ: (ঘ) (ক) আৰু (গ) দুয়োটাই - দশৰথৰ মৃত্যুৰ প্ৰধান কাৰণ কি আছিল?
(ক) বৃদ্ধ অৱস্থা (খ) যুদ্ধত আহত হোৱা (গ) ৰামৰ বিদায়ৰ শোক (ঘ) কৈকেয়ীৰ ষড়যন্ত্ৰ
উত্তৰ: (গ) ৰামৰ বিদায়ৰ শোক - অযোধ্যাবাসীয়ে ৰামৰ বিদায় কিদৰে দৰ্শন কৰিছিল?
(ক) ৰাজপথত সমবেত হৈ কান্দিছিল (খ) ৰাজসভাত বিচাৰ দিছিল (গ) কৈকেয়ীক বন্দী কৰিছিল (ঘ) বনলৈ ৰামক অনুসৰণ কৰিছিল
উত্তৰ: (ক) ৰাজপথত সমবেত হৈ কান্দিছিল - নগৰৰ ফুল, গছ-লতিকা কেনেকুৱা হৈ পৰিছিল?
(ক) সৌন্দৰ্য্য বৃদ্ধি পাইছিল (খ) সেউজীয়া হৈ উঠিছিল (গ) শুকাই পৰিছিল (ঘ) ফল-ফুলে ভৰি পৰিছিল
উত্তৰ: (গ) শুকাই পৰিছিল - দশৰথৰ মৃত্যুৰ পিছত কাক ৰাজসিংহাসনত বহোৱাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছিল?
(ক) লক্ষ্মণ (খ) ভৰত (গ) শত্রুঘ্ন (ঘ) সুগ্ৰীৱ
উত্তৰ: (খ) ভৰত - ভৰত ৰাজপাট লোৱাৰ পৰিৱৰ্তে কি কৰিছিল?
(ক) অযোধ্যা এৰি থৈ গ’ল (খ) ৰামক বনলৈ উভতাই অনাৰ চেষ্টা কৰিলে (গ) কৈকেয়ীক ক্ষমা কৰিলে (ঘ) নিজে ৰাজা হ’ল
উত্তৰ: (খ) ৰামক বনলৈ উভতাই অনাৰ চেষ্টা কৰিলে - ভৰত ৰামৰ চৰণচিহ্ন ক’ত ৰাখিছিল?
(ক) ৰাজসভাত (খ) কুশল পাহাৰত (গ) সিংহাসনত (ঘ) বনবাসত
উত্তৰ: (গ) সিংহাসনত - অযোধ্যাৰ সাধাৰণ মানুহে কৈকেয়ীক কেনেকৈ পৰিগণিত কৰিছিল?
(ক) এক মহান ৰাণী হিচাপে (খ) এজনী বিশ্বাসঘাতক হিচাপে (গ) শান্তিৰ প্ৰতীক হিচাপে (ঘ) দয়ালু মাতৃ হিচাপে
উত্তৰ: (খ) এজনী বিশ্বাসঘাতক হিচাপে - মাধৱ কন্দলীৰ ৰামায়ণ কিহৰ ভিত্তিত ৰচিত?
(ক) বাল্মীকিৰ ৰামায়ণ (খ) তুলসীদাসৰ ৰামচৰিত মানস (গ) কৃত্তিবাসী ৰামায়ণ (ঘ) সংস্কৃত মহাভাৰত
উত্তৰ: (ক) বাল্মীকিৰ ৰামায়ণ - “অযোধ্যাকাণ্ড”ৰ বিশেষ বৈশিষ্ট্য কি?
(ক) ৰাজনৈতিক ষড়যন্ত্ৰৰ বৰ্ণনা (খ) ৰামৰ যুদ্ধ কৌশল (গ) জনসাধাৰণৰ শোক আৰু দুখ (ঘ) লক্ষ্মণৰ ৰণকৌশল
উত্তৰ: (গ) জনসাধাৰণৰ শোক আৰু দুখ - ৰামৰ বনবাসৰ পিছত কি ঘটিছিল?
(ক) অযোধ্যা উন্নতি লাভ কৰিলে (খ) নগৰ শূন্য আৰু বিষাদময় হৈ পৰে (গ) কৈকেয়ীয়ে ৰাজ্য চলালে (ঘ) দশৰথৰ পুনৰ বিবাহ হ’ল
উত্তৰ: (খ) নগৰ শূন্য আৰু বিষাদময় হৈ পৰে - দশৰথৰ মৃত্যুৰ পিছত কাক অযোধ্যাৰ সিংহাসনত বহোৱাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছিল?
(ক) লক্ষ্মণ (খ) ভৰত (গ) শত্রুঘ্ন (ঘ) বিশ্বামিত্ৰ
উত্তৰ: (খ) ভৰত - ভৰত ক’ত গৈছিল ৰামক উভতাই অনিবলৈ?
(ক) মিথিলা (খ) চিত্ৰকূট (গ) অযোধ্যা (ঘ) দণ্ডকাৰণ্য
উত্তৰ: (খ) চিত্ৰকূট - কৈকেয়ী ভৰতক সিংহাসনত বহিবলৈ কিয় নিৰ্দেশ দিছিল?
(ক) মন্থৰাৰ কুমন্ত্ৰণাত (খ) ভৰতৰ ইচ্ছাত (গ) দশৰথৰ আদেশত (ঘ) ৰাজসভাৰ সিদ্ধান্তত
উত্তৰ: (ক) মন্থৰাৰ কুমন্ত্ৰণাত - ভৰত ৰামৰ সিংহাসনৰ প্ৰতীক হিচাপে কি লৈছিল?
(ক) ৰাজ মুকুট (খ) খড়ম (গ) অস্ত্ৰ (ঘ) তলোাৰ
উত্তৰ: (খ) খড়ম - ক’ত ৰাম-ভৰতৰ মিলন হৈছিল?
(ক) লঙ্কা (খ) চিত্ৰকূট (গ) হিমালয় (ঘ) দণ্ডকাৰণ্য
উত্তৰ: (খ) চিত্ৰকূট - ভৰত ৰামক অনাৰ চেষ্টা কৰিও কিয় ব্যৰ্থ হৈছিল?
(ক) ৰামৰ অটল সিদ্ধান্তৰ বাবে (খ) কৈকেয়ীৰ বাধাৰ বাবে (গ) লক্ষ্মণৰ অনুমতি নোহোৱাৰ বাবে (ঘ) ৰাজসভাৰ বিধানৰ বাবে
উত্তৰ: (ক) ৰামৰ অটল সিদ্ধান্তৰ বাবে - ভৰত অযোধ্যালৈ উভতি গৈ কি কৰিলে?
(ক) ৰাজপাট ল’লে (খ) ৰামৰ খড়ম সিংহাসনত স্থাপন কৰিলে (গ) লক্ষ্মণক ৰাজ্যপ্ৰধান কৰিলে (ঘ) কৈকেয়ীক ৰাজ্যৰ পৰা বাহিৰ কৰিলে
উত্তৰ: (খ) ৰামৰ খড়ম সিংহাসনত স্থাপন কৰিলে - ভৰত কোন ঠাইত ৰাজকাৰ্য চলাইছিল?
(ক) কৌশল্যাপুৰ (খ) নন্দিগ্ৰাম (গ) মিথিলা (ঘ) জনকপুৰ
উত্তৰ: (খ) নন্দিগ্ৰাম - অযোধ্যাৰ জনসাধাৰণে কিয় কৈকেয়ীক ঘৃণা কৰিছিল?
(ক) তেওঁ ৰাজমহল পৰিত্যাগ কৰিছিল (খ) তেওঁ দশৰথক হত্যা কৰিছিল (গ) তেওঁ ৰামক বনলৈ প্ৰেৰণ কৰিছিল (ঘ) তেওঁ লক্ষ্মণক বন্দী কৰিছিল
উত্তৰ: (গ) তেওঁ ৰামক বনলৈ প্ৰেৰণ কৰিছিল - ৰাম অযোধ্যা এৰি থৈ যোৱাৰ পিছত অযোধ্যাত কি ঘটিছিল?
(ক) উল্লাসৰ আয়োজন হৈছিল (খ) নগৰ বিষাদময় হৈ পৰিছিল (গ) লক্ষ্মণ ৰাজত্ব আৰম্ভ কৰিছিল (ঘ) কৈকেয়ী দণ্ডিত হৈছিল
উত্তৰ: (খ) নগৰ বিষাদময় হৈ পৰিছিল - দশৰথে ৰামক বনলৈ পঠোৱাৰ পাছত নিজৰ জীৱনৰ শেষ সময়টো কেনেকৈ কাটিছিল?
(ক) আনন্দত (খ) গোপনে কেঁদি (গ) ৰাজকাৰ্যত ব্যস্ত হৈ (ঘ) কৈকেয়ীক ধিক্কাৰ দি
উত্তৰ: (খ) গোপনে কেঁদি - দশৰথ কিয় মৃত্যুমুখত পৰিছিল?
(ক) ৰামৰ বনবাসৰ শোকে (খ) ৰণত আহত হৈ (গ) কৈকেয়ীৰ ষড়যন্ত্ৰৰ বাবে (ঘ) লক্ষ্মণৰ আঘাতৰ বাবে
উত্তৰ: (ক) ৰামৰ বনবাসৰ শোকে - দশৰথৰ মৃত্যুৰ পিছত কৈকেয়ী আৰু মন্থৰাৰ অৱস্থা কেনেকুৱা হৈছিল?
(ক) প্ৰজাৰ ঘৃণা লাভ কৰিলে (খ) আনন্দেৰে জীৱন কটালে (গ) ৰামক ক্ষমা খুজিলে (ঘ) বনবাসলৈ গ’ল
উত্তৰ: (ক) প্ৰজাৰ ঘৃণা লাভ কৰিলে - নগৰবাসীয়ে কিয় পূজা-অৰ্চনা, উৎসৱ বন্ধ কৰি দিলে?
(ক) ৰাজ আদেশ আছিল (খ) ৰামৰ অনুপস্থিতিৰ শোকে (গ) ভৰতৰ আদেশত (ঘ) কৈকেয়ীৰ শাসন প্ৰণালী
উত্তৰ: (খ) ৰামৰ অনুপস্থিতিৰ শোকে - ভৰত কিমানদিন অযোধ্যা শাসন কৰিছিল?
(ক) ১৪ বছৰ (খ) ১০ বছৰ (গ) ১২ বছৰ (ঘ) ১৬ বছৰ
উত্তৰ: (ক) ১৪ বছৰ - কেৱল কোনে কৈকেয়ীক ক্ষমা কৰিছিল?
(ক) ভৰত (খ) লক্ষ্মণ (গ) ৰাম (ঘ) দশৰথ
উত্তৰ: (ক) ভৰত - মাধৱ কন্দলীৰ “সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ” কোন ভাষাত ৰচিত?
(ক) সংস্কৃত (খ) অসমীয়া (গ) পালি (ঘ) বাংলা
উত্তৰ: (খ) অসমীয়া - ৰামৰ অনুপস্থিতিত প্ৰজাসকলে কিদৰে জীৱন অতিবাহিত কৰিছিল?
(ক) আনন্দত (খ) বিষাদময় আৰু শোকাতুৰ (গ) উন্নতিৰ আশা লৈ (ঘ) নতুন ৰাজা বিচাৰি
উত্তৰ: (খ) বিষাদময় আৰু শোকাতুৰ - ক’ত ৰামৰ অভাৱ বেছিকৈ অনুভৱ কৰা হৈছিল?
(ক) ৰাজসভাত (খ) সাধাৰণ জনসাধাৰণৰ মাজত (গ) কৈকেয়ীৰ মহলত (ঘ) বিশ্বামিত্ৰৰ আশ্ৰমত
উত্তৰ: (খ) সাধাৰণ জনসাধাৰণৰ মাজত - মাধৱ কন্দলীয়ে কিহৰ বাবে ৰামক আদৰ্শ নায়ক হিচাপে উপস্থাপন কৰিছে?
(ক) ৰাজনীতিৰ কৌশল জানিবলৈ (খ) জনসাধাৰণৰ প্ৰতি দায়িত্ববোধৰ বাবে (গ) যুদ্ধৰ কৌশলৰ বাবে (ঘ) ধৰ্ম প্রচাৰৰ বাবে
উত্তৰ: (খ) জনসাধাৰণৰ প্ৰতি দায়িত্ববোধৰ বাবে - কৈকেয়ী কিয় মন্থৰাৰ কুমন্ত্ৰণাত পৰিছিল?
(ক) ৰাজসিংহাসনৰ লোভত (খ) ভৰতৰ মঙ্গল চিন্তাত (গ) দশৰথক অপসাৰিত কৰিবলৈ (ঘ) লক্ষ্মণক ৰাজা বনাবলৈ
উত্তৰ: (ক) ৰাজসিংহাসনৰ লোভত
- মাধৱ কন্দলীৰ ৰামায়ণ কি প্ৰকাৰৰ সাহিত্য?
(ক) মহাকাব্য (খ) নাটক (গ) ইতিহাস (ঘ) উপন্যাস
উত্তৰ: (ক) মহাকাব্য
1. ৰাম বনলৈ কিমান বছৰলৈ গৈছিল?
উত্তৰ: ৰাম চোদহ বছৰলৈ বনবাসলৈ গৈছিল।
2. কিয় দশৰথৰ হৃদয় দুখে আক্ৰান্ত হৈছিল?
উত্তৰ: পুত্ৰ ৰামক বনলৈ প্ৰেৰণ কৰিব লগা হোৱাৰ শোকে দশৰথৰ হৃদয় দুখে আক্ৰান্ত হৈছিল।
3. ভৰত ৰামক ক’ত লগ কৰিবলৈ গৈছিল?
উত্তৰ: ভৰত চিত্ৰকূটত ৰামক লগ কৰিবলৈ গৈছিল।
4. অযোধ্যাৰ জনসাধাৰণে কিয় উৎসৱ-উল্লাস বন্ধ কৰি দিছিল?
উত্তৰ: ৰামৰ অনুপস্থিতিৰ শোকে নাগৰিকসকলে উৎসৱ-উল্লাস বন্ধ কৰি দিছিল।
5. ভৰত ক’ত ৰাজকাৰ্য চলাইছিল?
উত্তৰ: ভৰত নন্দিগ্ৰামত ৰাজকাৰ্য চলাইছিল।
6. কিয় ৰামে ভৰতৰ অনুৰোধ মানি নল’লে?
উত্তৰ: ৰামে নিজৰ পিতৃৰ আদেশ আৰু প্ৰতিজ্ঞাৰ বাবে ভৰতৰ অনুৰোধ মানি নল’লে।
7. নাগৰিকসকলে কৈকেয়ীক কিদৰে বিবেচনা কৰিছিল?
উত্তৰ: তেওঁলোকে কৈকেয়ীক বিশ্বাসঘাতক হিচাপে বিবেচনা কৰিছিল।
8. ৰামহীন অযোধ্যাৰ পৰিৱেশ কিদৰে হৈছিল?
উত্তৰ: অযোধ্যা নিৰ্জন, বিষাদময় আৰু আনন্দহীন হৈ পৰিছিল।
9. মাধৱ কন্দলীয়ে ৰামায়ণ কোন ভাষাত লিখিছিল?
উত্তৰ: মাধৱ কন্দলীয়ে ৰামায়ণ অসমীয়া ভাষাত লিখিছিল।
10. কৈকেয়ী কিয় মন্থৰাৰ কুমন্ত্ৰণাত পৰিছিল?
উত্তৰ: কৈকেয়ী ৰাজসিংহাসনৰ লোভত মন্থৰাৰ কুমন্ত্ৰণাত পৰিছিল।
1. অযোধ্যাৰ জনসাধাৰণে ৰামৰ বনগমন কিদৰে গ্ৰহণ কৰিছিল?
উত্তৰ: অযোধ্যাৰ জনসাধাৰণে ৰামৰ বনগমন এক ডাঙৰ আঘাত হিচাপে গ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁলোকে ৰাজপথত সমবেত হৈ কান্দিছিল আৰু ৰামক নযোৱাৰ বাবে অনুৰোধ কৰিছিল। তেওঁলোকৰ মনোহীনতা আৰু বিষাদৰ অৱস্থা অযোধ্যাৰ সমগ্ৰ পৰিবেশত প্ৰতিফলিত হৈছিল।
2. কৈকেয়ীৰ দাবী অনুসৰি দশৰথে কিয় ৰামক বনলৈ প্ৰেৰণ কৰিছিল?
উত্তৰ: কৈকেয়ীয়ে পূৰ্বে দশৰথৰ পৰা প্ৰাপ্ত দুইটি বৰ দাবী কৰি ৰামক চোদহ বছৰ বনবাসলৈ পঠোৱাৰ লগতে ভৰতক ৰাজপাট দিয়া হ’ব লাগে বুলি নিৰ্ধাৰণ কৰিছিল। যদিও দশৰথ এই সিদ্ধান্তত অসন্তুষ্ট আছিল, তথাপিও তেওঁ কৈকেয়ীৰ দাবী মানি ল’ব বাধ্য হৈছিল, যাৰ ফলত ৰামক বনগমন কৰিব লগা হয়।
3. ৰামহীন অযোধ্যাৰ পৰিৱেশ কিদৰে বৰ্ণনা কৰা হৈছে?
উত্তৰ: মাধৱ কন্দলীয়ে ৰামহীন অযোধ্যাক এক নিৰ্জীৱ, আনন্দহীন আৰু বিষাদময় নগৰ হিচাপে বৰ্ণনা কৰিছে। ফুলবোৰ শুকাই পৰিছিল, ৰাজপথ শূন্য হৈছিল, লগতে নাগৰিকসকলে উৎসৱ-অনুষ্ঠান বন্ধ কৰি দিছিল। সেউজীয়া প্ৰকৃতি ধূলিময় হৈছিল, যেন নগৰটো এক মৃতশীতল ৰূপ ধাৰণ কৰিছিল।
4. দশৰথে কিদৰে মৃত্যু বৰণ কৰে?
উত্তৰ: দশৰথে ৰামৰ বনগমনৰ শোকে সহ্য কৰিব নোৱাৰি গভীৰ দুখত পৰি আছিল। তেওঁৰ চকু সদায় দুৱাৰফালে আছিল, যেন ৰামৰ উভতি অহাৰ অপেক্ষাত আছিল। অৱশেষত, শোকত আক্ৰান্ত হৈ তেওঁ জীৱন ত্যাগ কৰে, যি অযোধ্যাৰ ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিক অধিক জটিল কৰি তোলে।
5. ভৰত কিয় ৰাজপাট গ্ৰহণ নকৰিলে?
উত্তৰ: ভৰত তেওঁৰ মাতৃ কৈকেয়ীৰ কুটকৌশলক গৰিহণা দিছিল আৰু নিজকে ৰাজ্যপাল হ’বলগীয়া উপযুক্ত ব্যক্তি বুলি নাপালে। তেওঁ সিংহাসনৰ সলনি ৰামৰ খড়মক সিংহাসনত স্থাপন কৰি নিজে নন্দিগ্ৰামত আশ্ৰয় লৈ ৰাজকাৰ্য চালাইছিল, যি তেওঁৰ ধৰ্মপৰায়ণতাৰ নিদৰ্শন।
6. নাগৰিকসকলে কৈকেয়ীক কেনেকৈ বিবেচনা কৰিছিল?
উত্তৰ: নাগৰিকসকলে কৈকেয়ীক বিশ্বাসঘাতক হিচাপে বিবেচনা কৰিছিল। তেওঁলোকে তেওঁৰ ওপৰত অগাধ ক্রোধ প্ৰকাশ কৰিছিল আৰু তেওঁক অভিশাপ দিছিল। কেইবাজনে কৈকেয়ীক ৰাজপাটৰ পৰা বিতাড়িত কৰাৰো প্ৰস্তাৱ দিছিল, কিয়নো তেওঁলোকে তেওঁক নগৰ বিপৰ্যস্ত কৰাৰ মূল কাৰণ হিচাপে গণ্য কৰিছিল।
7. চিত্ৰকূটত ৰাম আৰু ভৰতৰ মাজত কি আলোচনা হৈছিল?
উত্তৰ: চিত্ৰকূটত ভৰত ৰামক ৰাজপাট ল’বলৈ অনুৰোধ কৰিছিল, কিন্তু ৰামে তেওঁৰ পিতৃৰ আদেশ মানি বনবাসত থাকিবলৈ অটল আছিল। ৰাম ভৰতক কৈছিল যে তেওঁ পিতৃৰ প্ৰতিজ্ঞা ৰক্ষা কৰাটো ধৰ্ম, আৰু ভৰতে অযোধ্যালৈ উভতি গৈ যোগ্য শাসক হিচাপে দায়িত্ব ল’ব লাগে।
8. প্ৰজাসকলে বনলৈ ৰামক অনুসৰণ কিয় কৰিছিল?
উত্তৰ: ৰামৰ প্ৰতি প্ৰগাঢ় ভক্তি আৰু স্নেহ থাকিলেও, প্ৰজাসকলে তেওঁলোকৰ মৰমৰ ৰাজপুত্ৰক বনলৈ একাকী যাব নেদেখিব বিচাৰিছিল। তেওঁলোক তেওঁৰ কষ্টত ভাগীদাৰ হ’বলৈ চেষ্টা কৰিছিল, যদিও ৰামে তেওঁলোকক অযোধ্যালৈ উভতি যাবলৈ নিৰ্দেশ দিছিল।
9. অযোধ্যাত লক্ষ্মণৰ ভূমিকা কি আছিল?
উত্তৰ: লক্ষ্মণ এক আদৰ্শভক্ত ভ্রাতৃ হিচাপে ৰামৰ সৈতে বনলৈ গ’ল। অযোধ্যাত থাকি ৰাজনৈতিক বা ৰাজকাৰ্যত কোনো ভূমিকা ল’লে নেথাকে, কিয়নো তেওঁ তেওঁৰ ভ্রাতৃৰ সৈতে বনবাসত ভাগ ল’ব অধিক উপযুক্ত বুলি ভাবিছিল।
10. ৰামৰ অনুপস্থিতিত অযোধ্যাৰ ৰাজনৈতিক অৱস্থা কিদৰে আছিল?
উত্তৰ: ৰামৰ অনুপস্থিতিত অযোধ্যাৰ ৰাজনৈতিক অৱস্থা যথেষ্ট টালমাটাল হৈ পৰিছিল। দশৰথৰ মৃত্যু, ভৰতৰ সিংহাসন গ্ৰহণত অপ্ৰস্তুতি, নাগৰিকসকলৰ অসন্তোষ—এইবোৰই ৰাজ্যক এক অস্থিৰতাৰ মাজত পেলাইছিল। যদিও ভৰত নন্দিগ্ৰামত ৰাজকাৰ্য চলাইছিল, তথাপি ৰামৰ অভাৱত ৰাজ্য অপূর্ণ আছিল।
১. ৰামৰ বনবাসৰ পিছত অযোধ্যাৰ সামগ্ৰিক পৰিস্থিতি কিদৰে সলনি হৈছিল?
উত্তৰ: ৰামৰ বনগমন অযোধ্যাৰ ৰাজনৈতিক, সামাজিক, আৰু সাংস্কৃতিক পৰিৱেশত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলালে। নগৰৰ ৰাইজ ৰামৰ বিদায়ে সৃষ্টি কৰা শূন্যতাত আকুল হৈ পৰে। জনসাধাৰণ দুখত নিমগ্ন হয়, ৰাজপথ শূন্য হৈ পৰে, উৎসৱ–উল্লাস বন্ধ হৈ যায়।
প্ৰকৃতিতো এই পৰিবর্তন অনুভৱ কৰা যায়—ফুলবোৰ শুকাই পৰে, নদীৰ পানী স্থিৰ হৈ যায়, চৰাইবোৰ নেগণ গায়। নগৰত যেন এক অভিশাপ নামি আহিছে। অযোধ্যাৰ সকলো প্ৰাণশক্তি যেন ৰামৰ অনুপস্থিতিৰ ফলত হেৰাই যায়।
অযোধ্যাৰ ৰাজপথত পূৰ্বে জেউতি আৰু কোলাহল দেখা গৈছিল, কিন্তু এতিয়া শুধুমাত্র বিষাদময় নীৰৱতা বিৰাজ কৰিছে। বৃদ্ধ–যুবক–শিশুসকলে ৰামৰ নাম উচ্চাৰণ কৰি কান্দি উঠে।
লোকসকলে কৈকেয়ীক অভিশাপ দিয়ে, কিয়নো তেওঁলোকৰ মতে তেওঁ অযোধ্যাৰ এই বিপৰ্যয়ৰ মূল কাৰণ। পূৰ্বে সমৃদ্ধ আৰু আনন্দময় নগৰখন বিষণ্ন আৰু নিশ্চুপ হৈ পৰে, যেন জীৱনহীন এক স্থান।
২. ৰামক বনলৈ পঠোৱাৰ মূল কাৰণ কি আছিল?
উত্তৰ: ৰামক বনলৈ পঠোৱাৰ মূল কাৰণ আছিল কৈকেয়ীৰ কুটকৌশল আৰু মন্থৰাৰ কুমন্ত্ৰণা। কৈকেয়ীয়ে পূৰ্বে দশৰথৰ পৰা দুইটি বৰ লাভ কৰিছিল, আৰু মন্থৰাৰ প্ৰভাৱত তেওঁ দাবী কৰিলে যে ভৰতক ৰাজপাট দিয়া হ’ব আৰু ৰামক চোদহ বছৰ বনবাসলৈ পঠিওৱা হ’ব।
দশৰথে ৰামৰ প্রতি অপাৰ স্নেহ থাকিলেও তেওঁ নিজৰ প্ৰতিজ্ঞা ৰক্ষা কৰিব লগা হ’ল। পিতৃৰ আদেশক শিৰোধাৰ্য কৰি ৰাম আনন্দেৰে বনলৈ গ’ল, যদিও সকলোৰে মনত গভীৰ দুখ সৃষ্টি হ’ল।
কৈকেয়ীৰ এই দাবীৰ মূলত দুইটা কাৰণ আছিল।
প্ৰথমত, মন্থৰাই কৈকেয়ীক দৃঢ়ভাৱে বিশ্বাস কৰাইছিল যে যদি ৰাম ৰাজা হয়, তেন্তে ভৰত আৰু কৈকেয়ীৰ গৌৰৱ লোপ পোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে।
দ্বিতীয়তে, কৈকেয়ীয়ে মন কৰিছিল যে ভৰতই হয়তো তেওঁৰ ইচ্ছা অনুসৰি ৰাজত্ব কৰিব পাৰিব, কিন্তু ৰামে কৰিলে, তেওঁলৈ কোনো বিশেষত্ব নাথাকিব।
এই চক্ৰান্তত পৰি কৈকেয়ীয়ে দশৰথক বাধ্য কৰি নিজৰ দাবী মানিবলৈ বাধ্য কৰায়। এই ঘটনাই অযোধ্যাক এক গভীৰ দুৰ্গতিত পেলালে।
৩. দশৰথ কিদৰে ৰামৰ বিদায়ৰ শোকে মৃত্যু বৰণ কৰে?
উত্তৰ: দশৰথ ৰামৰ বনগমনৰ শোকে অতি বিষণ্ন হৈ পৰে। তেওঁ ৰাজকৰ্মত অনাগ্ৰহী হৈ ৰাত্ৰিবোৰ অনিদ্ৰাই কাটায়, চকু সদায় দুৱাৰফালে থাকে যেন ৰাম পুনৰ আহিব।
তেওঁ নিজৰ অতীতৰ পাপ স্মৰণ কৰে—বিশেষকৈ শ্ৰবণ কুমাৰৰ পিতৃক ভুলতে হত্যা কৰা ঘটনা।
তেওঁ ভাবে, যিদৰে শ্ৰবণ কুমাৰৰ পিতৃ পুত্ৰ-বিয়োগৰ শোকে মৃত্যু বৰণ কৰিছিল, ঠিক সেইদৰে তেওঁকো ৰামৰ বনবাসৰ শোকে মৰণ স্পৰ্শ কৰিছে।
তেওঁ কৌশল্যা আৰু কৈকেয়ীক নিজৰ অন্তিম কথা কয়। কৌশল্যাক ধৈৰ্য ধৰা বুলি কয়, কিন্তু কৈকেয়ীক অভিশাপ দিয়ে।
শেষত, তেওঁ ৰামৰ নাম উচ্চাৰণ কৰি গভীৰ বিষাদত মৃত্যু বৰণ কৰে। দশৰথৰ এই অকাল মৃত্যুৱে অযোধ্যাৰ ৰাজনৈতিক স্থিৰতা ধ্বংস কৰে আৰু ৰাজ্যটো অস্থিৰতাৰ মাজত পেলায়।
৪. অযোধ্যাৰ জনসাধাৰণে কৈকেয়ীক কেনেকৈ বিবেচনা কৰিছিল?
উত্তৰ: অযোধ্যাৰ জনসাধাৰণে কৈকেয়ীক এক নিষ্ঠুৰ, স্বাৰ্থপৰ, আৰু বিশ্বাসঘাতক ৰাণী হিচাপে বিবেচনা কৰিছিল। তেওঁলোকে কৈকেয়ীক অযোধ্যাৰ সুখ–সমৃদ্ধি ধ্বংস কৰা ব্যক্তিৰূপে গম পাইছিল।
কৈকেয়ীৰ ষড়যন্ত্ৰৰ ফলত ৰাম বনলৈ যাব লগা হোৱাত, জনসাধাৰণে তেওঁৰ ওপৰত তীব্ৰ ক্রোধ প্ৰকাশ কৰিছিল। তেওঁলোকে ৰাজপথত সমবেত হৈ কৈকেয়ীক অভিশাপ দিয়ে, ক’ৰোবাই তেওঁক অযোধ্যাৰ শত্রু হিচাপে ঘোষণা কৰে।
বিচাৰসভাতো নাগৰিকসকলে কৈকেয়ীৰ এই আচৰণক গ্ৰহণযোগ্য বুলি নাপালে। কিছুমান তেওঁক ৰাজভৱন পৰিত্যাগ কৰিবলৈ ক’লে।
এইদৰে, কৈকেয়ী ৰাজপাট লাভৰ আশাত নিজেই জনসাধাৰণৰ ঘৃণা আৰু অসন্তোষৰ শিকার হৈছিল।
৫. ভৰত কিয় ৰাজপাট গ্ৰহণ নকৰিলে?
উত্তৰ: ভৰত তেওঁৰ মাতৃ কৈকেয়ীৰ ষড়যন্ত্ৰৰ কথা শুনি অতিপ্ৰাকৃতিকভাৱে দুখিত আৰু ক্ষুব্ধ হৈ পৰে। তেওঁ কৈকেয়ীক তীব্ৰভাৱে তিৰস্কাৰ কৰে আৰু তেওঁৰ দুঃখ প্ৰকাশ কৰে।
তেওঁ জনসাধাৰণক স্পষ্টকৈ ঘোষণা দিয়ে যে তেওঁ নিজৰ মাতৃৰ কুকর্মৰ ফলত ৰাজসিংহাসন ল’ব নোৱাৰে।
ভৰত চিত্ৰকূটলৈ গৈ ৰামক উভতাই অনাৰ চেষ্টা কৰে। কিন্তু ৰামে পিতৃৰ আদেশক মানি ল’বলে তেওঁক স্পষ্টভাৱে প্রত্যাখ্যান কৰে।
তাৰ ফলত, ভৰত ৰামৰ খড়ম লৈ অযোধ্যালৈ উভতি যায় আৰু সেই খড়মক সিংহাসনত ৰাখি নিজৰ দায়িত্ব পালন কৰে।
তেওঁ নিজৰ বাবে এক সাধাৰণ জীৱন নিৰ্বাহৰ সিদ্ধান্ত লয়, ৰাজমহল পৰিত্যাগ কৰি নন্দিগ্ৰামত থাকি ৰাজ্য পৰিচালনা কৰে।
তেওঁ নিজে ৰাজসিংহাসনত বহাৰ সলনি, একে অবতাৰৰূপে খড়মক সিংহাসনত ৰখে। এই ঘটনা ভৰতৰ ধৰ্মপৰায়ণতা আৰু ন্যায়নিষ্ঠা প্ৰমাণ কৰে।
পুৰণি অসমীয়া কবিতাৰ প্ৰধান বৈশিষ্ট্যসমূহ – চমুকৈ আলোচনা
পুৰণি অসমীয়া কবিতা সাধাৰণতে ১৪শ-১৮শ শতিকাৰ ভিতৰত লিখা হৈছিল। এই সময়ছোৱাত অসমৰ সাহিত্য ধাৰ্মিক, নৈতিক আৰু ভক্তিমূলক আদৰ্শৰে প্ৰভাৱিত আছিল। নিম্নলিখিত বৈশিষ্ট্যবোৰ পুৰণি অসমীয়া কবিতাৰ মুখ্য বিশেষত্ব হিচাপে গণ্য কৰিব পাৰি—
১. ভক্তিমূলক আৰু ধৰ্মীয় প্ৰভাৱ
পুৰণি অসমীয়া কবিতাৰ এক উল্লেখযোগ্য বৈশিষ্ট্য হ’ল ভক্তিভাৱ আৰু ধৰ্মীয় চিন্তা। বিশেষকৈ শংকৰদেৱ, মাধৱদেৱ আদি বৈষ্ণৱ কবিসকলৰ কাব্য ৰচনাৰ মূল বিষয় আছিল ভগৱানৰ মহিমা কীৰ্তন।
২. সহজ-সৰল ভাষা
পুৰণি অসমীয়া কবিতাসমূহ সাধাৰণ মানুহৰ বোধগম্য হোৱাকৈ সহজ, সৰল, আৰু সাধাৰণ ভাষাত লিখা হৈছিল। সিংহভাগ কাব্য পদ, শ্লোক, বৰুৱা, টোঁপা আদি ছন্দত লিখা হৈছিল।
৩. নৈতিক আৰু আদৰ্শমূলক শিক্ষা
এই কবিতাসমূহে নৈতিকতা, সত্য, অহিংসা, ধৰ্মভক্তি, দান-ধ্যান, আদৰ্শ জীৱনশৈলীৰ শিক্ষা দান কৰিছিল। শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ কাব্যত এই শিক্ষামূলক দিশটো স্পষ্ট দেখা পোৱা যায়।
৪. কীৰ্তন আৰু নামঘোষাৰ প্ৰভাৱ
বৈষ্ণৱ আন্দোলনৰ লগত সম্পৰ্কিত কীৰ্তন, নামঘোষা, ভক্তি-পদাৱলী আদিৰ জড়িত থাকিবলৈ পুৰণি অসমীয়া কবিতা মূলত ধৰ্মীয় সংগীতধৰ্মী আৰু গীতিময়।
৫. প্ৰকৃতিৰ বৰ্ণনা আৰু আঞ্চলিক প্ৰভাৱ
পুৰণি অসমীয়া কবিতাত অসমৰ প্ৰকৃতি, নদ-নদী, গছ-লতা, জীৱ-জন্তু, ঋতু পৰিৱৰ্তন আদি সজীৱভাৱে বৰ্ণনা কৰা হৈছিল।
৬. অনুকাব্য আৰু অনুবাদ কাব্য
এই সময়ছোৱাত বহুকেইটা সংস্কৃত মহাকাব্য (যেনে—ৰামায়ণ, মহাভাৰত) অনুবাদ কৰা হৈছিল। মাধৱ কন্দলীয়ে ৰচনা কৰা “সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ” আৰু অনন্ত কন্দলীয়ে “শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্তন” লিখিছিল।
৭. সংগীতমূলক প্ৰভাব
এই সময়ৰ কবিতাসমূহ ভজন, নামপ্ৰসংগ, গীত, কীৰ্তন আদি ৰূপত গীতিময় ধাৰাত লিখা হৈছিল। সেয়ে এইবোৰ সাধাৰণ মানুহৰ মাজত অতি সহজে জনপ্ৰিয় হৈছিল।
সারাংশভাৱে ক’বলৈ গ’লে, পুৰণি অসমীয়া কবিতা সাধাৰণ মানুহৰ ভিতৰত ধৰ্মীয় ভক্তি, নৈতিক শিক্ষা, আধ্যাত্মিকতা, আৰু সংগীতৰ প্ৰসাৰ ঘটাবলৈ লিখা হৈছিল। এই সময়ৰ কবিসকলৰ কাব্যচিন্তা আজিও অসমীয়া সাহিত্যত এক অমূল্য সম্পদ হিচাপে বিদ্যমান।
ৰামবিহীন অযোধ্যাৰ বৰ্ণনা‘ কাব্যাংশত কবিয়ে অযোধ্যাৰ ছবি কিদৰে দাঙি ধৰিছে?
উত্তৰ:
মাধৱ কন্দলীৰ “সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ”ৰ অযোধ্যাকাণ্ডত ৰামবিহীন অযোধ্যাৰ বৰ্ণনা এক গভীৰ শোকগাঁথাৰ ৰূপত উপস্থাপন কৰা হৈছে। কবিয়ে অযোধ্যাৰ ছবি শূন্যতা, বিষাদ, আৰু আকুলতাৰ জীয়াই থকা এক প্ৰতিমূৰ্তি হিচাপে দাঙি ধৰিছে।
ৰামৰ বিদায়ে সৃষ্ট দুখ, নগৰৰ শূন্যতা, জনসাধাৰণৰ কান্দোন, আৰু প্রকৃতিৰ বিষাদ এক অভূতপূৰ্ব কাব্যিক দৃশ্যৰ সৃষ্টি কৰে।
১. অযোধ্যাৰ বিষাদময় পৰিৱেশ
কবিয়ে অযোধ্যাৰ বিষাদময় অৱস্থা অতি মাৰ্মিকভাৱে দৰ্শাইছে। পূৰ্বে সুখ-সমৃদ্ধিৰ পুণ্যভূমি আছিল অযোধ্যা, কিন্তু ৰাম নথকাৰ ফলত নগৰ এখন শ্মশানত পৰিণত হয়।
উদাহৰণ:
“জন শূন্য নৰিপথ মূঢ় হেন ভৈলা।
বনবাসে গৈল ৰাম ধন তযু গৈলা।।”
বিশ্লেষণ:
এই শ্লোকত কবিয়ে অযোধ্যাৰ ৰাজপথৰ শূন্যতা বর্ণনা কৰিছে। আগতে যি ৰাজপথত লোকৰ কোলাহল, বাণিজ্যৰ চলাচল, আৰু উল্লাসমুখৰ দৃশ্য দেখা গৈছিল, সেই ৰাজপথ এতিয়া জনশূন্য হৈ পৰিছে।
লোকসকলে অনুভৱ কৰে যে ৰাজধানীৰ সকলো ধন-সম্পদ হেৰাই গ’ল, কাৰণ ৰামেই অযোধ্যাৰ আসল ধন আছিল।
২. জনসাধাৰণৰ দুখ আৰু আকুলতা
উদাহৰণ:
“চকুলো ভৰি উঠে জনতাসকলে।
অভাগিনী ৰাজধনী মহা দুখেৰে জলে।।”
বিশ্লেষণ:
এই শ্লোকত কবিয়ে অযোধ্যাৰ ৰাইজৰ অন্তৰ্ভেদী শোক প্ৰকাশ কৰিছে।
প্ৰজাসকলে অশ্ৰুপাত কৰি কান্দি উঠে, আৰু নগৰ এখন অভাগী, দুখত দগ্ধ নগৰী হিচাপে পৰিণত হয়।
লোকসকলে নিজৰ জীৱনৰ আনন্দ হেৰুৱাই পেলাইছে, আৰু তেওঁলোকৰ বাবে অযোধ্যা এতিয়া এক দুখ-দুৰ্দশাৰ প্ৰতীক হৈ পৰিছে।
৩. ৰাজসভাৰ নিৰ্জীৱতা
উদাহৰণ:
“কথা নকৰে লোক, হাঁহি-ধেমালি নাই।
পান, ফুল, ধূপ দিয়া, দেৱো না মানি থাকি।।”
বিশ্লেষণ:
অযোধ্যাৰ ৰাজসভাত আগতে সুখ-আনন্দ, উৎসৱৰ ৰঙীন পৰিৱেশ আছিল, কিন্তু ৰাম নথকাৰ ফলত সকলো নিস্তব্ধ আৰু বিষাদময় হৈ পৰিছে।
প্ৰজাসকলে দেৱ-দেৱীক পূজা দান বন্ধ কৰিছে, আৰু উৎসৱৰ আলোকতাই ম্লান হৈ পৰিছে।
নগৰৰ সকলো সৌন্দৰ্য্য, উল্লাস, আৰু আশাৰ বতাহ এক মুহূর্ততে নাইকিয়া হ’ল।
৪. ৰাজপথ আৰু বজাৰ শূন্য হৈ পৰিছে
উদাহৰণ:
“চিকিত্সক নেদেখে নগৰ মজলীয়া।
গৃহস্থ নোহে বাকী, বনিক নুপজয়।।”
বিশ্লেষণ:
এই শ্লোকত কবিয়ে অযোধ্যাৰ বজাৰৰ অৱস্থা দৰ্শাইছে।
প্ৰজাসকলে নিজৰ দৈনন্দিন জীৱনচৰ্যা বন্ধ কৰিছে, কোনো মানুহেই ৰোগীৰ চিকিৎসা নকৰে, বজাৰবোৰ শূন্য হৈ পৰে, ব্যপাৰীসকলে ব্যৱসায় বন্ধ কৰি দিয়ে।
পূৰ্বে সমৃদ্ধিশালী আৰু ব্যস্ত অযোধ্যা এখন মৃত্যুশীতল নগৰলৈ পৰিণত হয়।
৫. দশৰথৰ আকুলতা আৰু মৃত্যু
উদাহৰণ:
“কান্দি কান্দি ৰাজা কহে হায় হায়।
পুত্ৰ বিনে থাকিবো কেনে হেন আমায়।।”
বিশ্লেষণ:
ৰামৰ বিদায়ে কেৱল নাগৰিকসকলকেই নহয়, নিজ পিতৃকো শোকে আচ্ছন্ন কৰি পেলালে।
দশৰথ নিজ পুত্ৰ বিনে জীৱন অসহ্য অনুভৱ কৰে, আৰু শেষত তেওঁ শোকে আক্ৰান্ত হৈ মৃত্যুবৰণ কৰে।
কবিয়ে দশৰথৰ মৃত্যু এক প্ৰাকৃতিক নিয়ম হিচাপে নহয়, পিতৃৰ হৃদয়বিদাৰক শোকৰ অমোঘ ফল হিচাপে উপস্থাপন কৰিছে।
মাধৱ কন্দলীৰ ‘ৰামবিহীন অযোধ্যাৰ বৰ্ণনা’ অংশত এক গভীৰ বিষাদময় চিত্র অঙ্কন কৰা হৈছে।
প্ৰকৃতি, ৰাজপথ, ৰাজসভা, বজাৰ, নাগৰিকসকল, ৰাজা দশৰথ—সকলোৰে মাজত শূন্যতাৰ এক ভয়ংকৰ প্ৰতিফলন ঘটিছে।
ৰামহীন অযোধ্যা যেন এখন দেহ, যাৰ পৰা প্ৰাণশক্তি হেৰাই গৈছে।
এই কাব্যাংশৰ মাধ্যমেৰে কবিয়ে দেখুৱাইছে যে, অযোধ্যা কেৱল এটা ৰাজধানী নহয়—ৰামেই অযোধ্যাৰ প্ৰাণ।
ভৰত কাৰ সৈতে অযোধ্যালৈ উভতি আহি আছিল বুলি কবিতাংশত উল্লেখ আছে?
উত্তৰ:
মাধৱ কন্দলীৰ “সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ”ৰ অযোধ্যাকাণ্ডত উল্লেখ কৰা মতে, ভৰত শত্ৰুঘ্নসহ অযোধ্যালৈ উভতি আহিছিল।
কবিতাংশ:
“ভৰত শত্ৰুঘ্ন দুই যাইলো নিজ দেশ।
প্ৰবেশি অযোধ্যা নগৰ দেখে মহা ক্লেশ।।”
বিশ্লেষণ:
এই শ্লোকত স্পষ্টকৈ উল্লেখ আছে যে ভৰত আৰু শত্ৰুঘ্ন একেলগে অযোধ্যালৈ উভতি আহিছিল।
তেওঁলোক যেতিয়া নগৰ প্ৰৱেশ কৰে, অযোধ্যাৰ শূন্যতা, নাগৰিকসকলৰ কান্দোন, আৰু দুখৰ পৰিৱেশ দেখি হতবাক হৈ পৰে।
তেওঁলোকৰ প্ৰথম দৃষ্টিতেই অনুভৱ হয় যে নগৰখন আগৰ দৰে আনন্দময় আৰু সমৃদ্ধিশালী নাই, বৰঞ্চ বিষাদেৰে আৱৰি আছে।
ভৰত অযোধ্যালৈ উভতি অহাৰ পিছতে দশৰথৰ মৃত্যুৰ কথা জানে, আৰু এই খবৰে তেওঁক গভীৰ দুখত পেলায়।
তেওঁ কৈকেয়ীৰ ওপৰত তীব্ৰ ক্ষোভ প্ৰকাশ কৰে আৰু তাৰপিছতেই চিত্ৰকূটলৈ গৈ ৰামক উভতাই অনাৰ চেষ্টা কৰে।
সেয়ে কবিতাংশ অনুসৰি, ভৰত শত্ৰুঘ্নৰ সৈতে অযোধ্যালৈ উভতি আহিছিল।
মাধৱ কন্দলিৰ ৰামায়ণত কেইটা খণ্ড পোৱা যায়? ‘সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ পদবন্ধে নিবন্ধিলো’ বাক্যশাৰীৰ প্ৰাসংগিকতা আলোচনা কৰক।
উত্তৰ:
(১) মাধৱ কন্দলিৰ ৰামায়ণত কেইটা খণ্ড পোৱা যায়?
মাধৱ কন্দলিৰ ৰামায়ণ সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ নামেৰে পৰিচিত। নামৰ দৰে এই অসমীয়া ৰামায়ণত সাতটা খণ্ড বা কাণ্ড পোৱা যায়। সেয়া হৈছে—
- আদিকাণ্ড – ৰামৰ জন্ম, কৈকেয়ীৰ বৰদাবী, ৰামৰ বনগমন
- অযোধ্যাকাণ্ড – অযোধ্যাত ৰামৰ বিদায়ৰ পিছত হোৱা ঘটনা, দশৰথৰ মৃত্যু, ভৰতৰ ৰামক উভতাই অনাৰ চেষ্টা
- অৰণ্যকাণ্ড – ৰামৰ বনবাস, দণ্ডকাৰণ্যত সাধুসন্তৰ আশীৰ্বাদ, সুৰ্পনখাৰ প্ৰবঞ্চনা
- কিষ্কিন্ধ্যাকাণ্ড – বালী-সুগ্ৰীৱৰ যুদ্ধ, হনুমানৰ জন্ম, সুগ্ৰীৱ-ৰামৰ বন্ধুতা
- সুন্দৰকাণ্ড – হনুমানৰ লঙ্কা যাত্ৰা, সীতাৰ সন্ধান
- যুদ্ধকাণ্ড – ৰাম-ৰাবণ যুদ্ধ, ৰাবণৰ বিনাশ
- উত্তৰকাণ্ড – সীতাৰ অগ্নিপৰীক্ষা, ৰামৰ ৰাজত্ব, সীতাৰ বনগমন
এই সাতটা কাণ্ড একেলগে “সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ” নামেৰে জনাজাত।
(২) ‘সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ পদবন্ধে নিবন্ধিলো’ বাক্যশাৰীৰ প্ৰাসংগিকতা
“সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ পদবন্ধে নিবন্ধিলো” বাক্যশাৰীয়ে মাধৱ কন্দলিয়ে তেওঁৰ কাব্যিক গুণ আৰু ৰচনাশৈলীৰ বিষয়ে কৈছে।
(ক) ‘সপ্তকাণ্ড’ শব্দৰ অৰ্থ
‘সপ্ত’ অৰ্থ সাত, আৰু ‘কাণ্ড’ অৰ্থ অংশ বা খণ্ড।
সংস্কৃত ৰামায়ণ বাল্মীকিৰ দ্বাৰা ৰচিত হৈছিল, য’ত সাতটা কাণ্ড আছে।
তেওঁৰ সংস্কৃত মহাকাব্য অনুসৰণ কৰি, মাধৱ কন্দলীয়ে অসমীয়াতো সাতটা কাণ্ডৰে ৰামায়ণ ৰচনা কৰে।
সেয়ে ‘সপ্তকাণ্ড’ শব্দটি মাধৱ কন্দলিৰ ৰামায়ণৰ মূল গঠন প্ৰণালীৰ অন্যতম বৈশিষ্ট্য।
(খ) ‘পদবন্ধে নিবন্ধিলো’ শব্দৰ অৰ্থ
‘পদবন্ধ’ অৰ্থ হৈছে পদ বা কবিতাৰ ৰূপত লিখা।
‘নিবন্ধিলো’ অৰ্থ সংকলন বা লিখিলো।
সেয়ে এই বাক্যৰ সম্পূৰ্ণ অৰ্থ হৈছে— “মই সাতটা কাণ্ডৰ সৈতে ৰামায়ণ পদ বা ছন্দবন্ধত লিখি সংকলন কৰিলোঁ।”
(গ) এই বাক্যশাৰীৰ প্ৰাসংগিকতা
- মাধৱ কন্দলিয়ে নিজৰ ৰচনাক স্বীকৃতি দিছে – এই বাক্যশাৰীয়ে কবিয়ে তেওঁৰ সৃষ্টি ‘সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ’ হিচাপে গণ্য কৰিছে।
- অসমীয়া সাহিত্যত প্ৰথম ৰামায়ণ অনুবাদ – এই বাক্যৰে মাধৱ কন্দলিয়ে তেওঁৰ অসমীয়াত ৰচিত প্ৰথম ৰামায়ণ অনুবাদৰ স্বতঃসিদ্ধ ঘোষণা কৰিছে।
- অসমীয়া কাব্যসাহিত্যৰ পৰম্পৰা স্থাপন – সংস্কৃত ৰামায়ণৰ আদলে অসমীয়াত কাব্যিক ৰূপত ৰামায়ণ লিখাৰ এক সুদৃঢ় পৰম্পৰা গঢ়ি তোলে।
- ভক্তি আৰু নৈতিক শিক্ষাৰ প্ৰচাৰ – এই ৰামায়ণৰ মাধ্যমেৰে অসমীয়া ভাষাত ভক্তি আন্দোলন আৰু ধৰ্মীয় শিক্ষাৰ বিস্তাৰ ঘটিছিল।
উপসংহাৰ
মাধৱ কন্দলিৰ ৰামায়ণত সাতটা খণ্ড আছে, যি সংস্কৃত বাল্মীকিৰ ৰামায়ণ অনুসৰি লিখা হৈছিল।
“সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ পদবন্ধে নিবন্ধিলো” বাক্যশাৰীয়ে কবিয়ে নিজৰ ৰচনা সম্পূৰ্ণ অসমীয়াত অনুবাদ কৰাৰ স্বীকৃতি দিছে।
এই বাক্য অসমৰ সাহিত্য ইতিহাসত এক গুৰুত্বপূর্ণ স্বাক্ষৰ হিচাপে গণ্য কৰা হয়।
মাধৱ কন্দলিৰ অনুবাদ-ৰীতি
অসমীয়াৰ প্ৰথম মহাকাব্যিক অনুবাদক হিচাপে মাধৱ কন্দলীয়ে অসমীয়া সাহিত্যত এক অপূৰ্ব অৱদান আগবঢ়াইছিল। তেওঁ সংস্কৃত বাল্মীকিৰ ৰামায়ণৰ আদলত “সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ” ৰচনা কৰিছিল, যি অসমীয়া সাহিত্যৰ এক অমূল্য সম্পদ।
১. সাধাৰণ ভাষাৰ ব্যৱহাৰ
মাধৱ কন্দলীয়ে অনুবাদত সহজ, সৰল আৰু সাধাৰণ অসমীয়া ভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছিল, যাতে সাধাৰণ ৰাইজে সহজে বুজিব পাৰে।
তেওঁ সংস্কৃতৰ কঠিন শব্দবোৰ পৰিহাৰ কৰি জনসাধাৰণৰ দৈনন্দিন ভাষাৰ অনুৰূপ শব্দ ব্যৱহাৰ কৰিছিল।
২. ছন্দ আৰু সংগীতময়তা
মাধৱ কন্দলীয়ে তেওঁৰ অনুবাদ অলঙ্কৃত কিন্তু সহজ ছন্দত লিখিছিল।
তেওঁৰ ৰচনাত শ্লোক, কবিতা, টোঁপা আদি বিভিন্ন ছন্দৰ সংমিশ্ৰণ পোৱা যায়।
এই ছন্দময় অনুবাদৰ ফলত “সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ” বৈষ্ণৱ কীৰ্তনৰূপে গোৱা সহজ হৈছিল।
৩. ভক্তি আৰু নৈতিকতাৰ সংমিশ্ৰণ
সংস্কৃত মূল ৰামায়ণ এক গাঁথা আৰু শৌৰ্য-বীৰতাৰ মহাকাব্য হলেও, মাধৱ কন্দলীয়ে নিজৰ অনুবাদত ভক্তি আৰু নৈতিক শিক্ষাৰ বুজাবুজি অধিক প্ৰবল কৰিছিল।
তেওঁ ভক্তি আন্দোলনৰ আদৰ্শ অনুসৰি ৰামক ভগৱানৰূপে উপস্থাপন কৰিলে।
৪. অঞ্চলিকীকৰণ আৰু সংস্কৃতিৰ সংযোজন
তেওঁৰ অনুবাদত অসমীয়াৰ নিজস্ব সমাজ, সংস্কৃতি, আৰু জনজীৱনৰ পৰিচয় স্পষ্টকৈ ফুটাই তুলিছিল।
উদাহৰণস্বৰূপে, সংস্কৃত নামৰ ঠাইত অসমীয়া নাম ব্যৱহাৰ, অসমীয়া সমাজৰ উপযোগী কিছুমান ঘটনা যোগ দিয়া ইত্যাদি।
এইদৰে তেওঁ শুধুমাত্ৰ অনুবাদ নহয়, অসমীয়াত এক স্বতন্ত্ৰ কাব্য সৃষ্টি কৰিছিল।
৫. ব্যাখ্যামূলক অনুবাদ
মাধৱ কন্দলীৰ অনুবাদ মূল ৰামায়ণৰ অন্ধ অনুসৰণ নকৰাকৈ ব্যাখ্যা আৰু বিশেষ ধৰণে পুনৰলিখন কৰা হৈছিল।
এই অনুবাদত তেওঁ নিজস্ব দৃষ্টিভংগী যোগ কৰিছিল যাতে পাঠকে বিষয়টোৰ গভীৰতা বুজিব পাৰে।
উপসংহাৰ
মাধৱ কন্দলীৰ অনুবাদ-ৰীতি কেবল শব্দৰ ৰূপান্তৰ নহয়, এটি সৃষ্টিশীল সাহিত্য-সৃষ্টি।
তেওঁ সহজ ভাষা, ছন্দ, নৈতিক শিক্ষা, অঞ্চলিকীকৰণ, আৰু ব্যাখ্যামূলক অনুবাদৰ সংমিশ্ৰণে “সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ” ৰচনা কৰিছিল, যি অসমীয়া সাহিত্যৰ এক গৌৰৱজনক নিদৰ্শন।
মাধৱ কন্দলিৰ কাব্য-প্ৰতিভা বিশ্লেষণ
অসমীয়াৰ আদিকালীন সাহিত্যিকসকলৰ ভিতৰত মাধৱ কন্দলীক অন্যতম শ্রেষ্ঠ কবি বুলি গণ্য কৰা হয়। তেওঁৰ “সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ” অসমীয়াৰ প্ৰথম মহাকাব্য হিচাপে স্বীকৃত।
তেওঁৰ কাব্যিক গুণাবলী বিভিন্ন দিশত পৰিলক্ষিত হয়—ভাষাৰ সরলতা, অলঙ্কাৰৰ সুন্দৰ ব্যৱহাৰ, ছন্দ-মাধুৰ্য্য, নৈতিকতা, আৰু আঞ্চলিকীকৰণ।
১. সহজ আৰু জনসাধাৰণ ভাষা
মাধৱ কন্দলীৰ কাব্যৰ অন্যতম বৈশিষ্ট্য হ’ল সহজ ভাষা আৰু সাধাৰণ মানুহে বুজিব পৰা শৈলী।
তেওঁ সংস্কৃতৰ কঠিন শব্দ সৰল Assamese শব্দৰে অনুবাদ কৰিছিল।
উদাহৰণস্বৰূপে, মূল সংস্কৃত ৰামায়ণত “জনশূন্যা চ দৃশ্যতে” লিখা আছে, যাৰ অনুবাদ মাধৱ কন্দলীয়ে লিখিছিল—
“জন শূন্য নৰিপথ মূঢ় হেন ভৈলা।
বনবাসে গৈল ৰাম ধন তযু গৈলা।।”
এই বাক্যত সৰল কিন্তু গভীৰ ভাব প্ৰকাশ পাইছে।
২. ছন্দ আৰু অলংকাৰৰ পৰিমিত ব্যৱহাৰ
মাধৱ কন্দলীয়ে **”সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ”**ত ছন্দ আৰু অলংকাৰৰ সুন্দৰ সংমিশ্ৰণ কৰিছে।
তেওঁ শ্লোক, টোঁপা, পদ, চতুৰ্দশী, আদি বিভিন্ন ছন্দ ব্যৱহাৰ কৰিছে।
তেওঁৰ কাব্য অলংকাৰে সমৃদ্ধ, কিন্তু অত্যাধিক অলংকাৰে কঠিন কৰি দিয়া হোৱা নাই।
“সৰিয়হে ফুলিছে আমোল গগন।
সুবাসে ভাসিছে চতুর দিশ।।”
এই শ্লোকত প্ৰকৃতিৰ বৰ্ণনা ছন্দোবদ্ধ আৰু অলংকাৰময় হৈ পৰিছে।
৩. আঞ্চলিকীকৰণ আৰু বাস্তবতা
মাধৱ কন্দলীয়ে তেওঁৰ কাব্যত অসমীয়াৰ সামাজিক-সাংস্কৃতিক চিন্তা আৰু আঞ্চলিক শব্দ সংযোজন কৰিছে।
তেওঁ কিছু অংশত অসমীয়া শব্দ সন্নিৱিষ্ট কৰিছে, যেনেঃ
“তেতিক্ষণে বৰ জল গগনত লাগি,
বৃষ্টিৰে বিগল ভৈলা ৰাজপথ।।”
সংস্কৃত মহাকাব্যত এনে অঞ্চলিক ভাব প্ৰকাশ নাই, কিন্তু মাধৱ কন্দলীয়ে অসমীয়াৰ চিন্তাধাৰা অনুযায়ী ইয়াক ৰূপান্তৰ কৰিছে।
৪. নৈতিকতা আৰু ধৰ্মীয় শিক্ষাৰ প্ৰচাৰ
তেওঁৰ কবিতাত নৈতিক আদৰ্শ, ধৰ্মীয় শিক্ষা, আৰু মূল্যবোধৰ প্ৰচাৰ দেখা যায়।
তেওঁ কাব্যিক ভাষাৰ মাধ্যমেৰে ভক্তি, সত্য, ধৰ্ম, ন্যায় আদিৰ বিষয় দৰ্শাইছে।
“সত্য কৰ্ম্ম কৰিবেক নৰ অগণন,
সত্য বিনে ধৰ্ম্ম নাই কহিলোঁ বচন।”
এই বাক্যত সত্যৰ গুণ বর্ণনা কৰা হৈছে, যি মাধৱ কন্দলীৰ নৈতিক শিক্ষামূলক দিশৰ প্ৰতিফলন।
৫. কাব্যিক শক্তিৰ পৰাকাষ্ঠা – “অযোধ্যাকাণ্ড”
তেওঁৰ “অযোধ্যাকাণ্ড” পুৰণি অসমীয়া সাহিত্যের অন্যতম সেরা কাব্য অংশ।
তেওঁ ৰামবিহীন অযোধ্যাৰ বৰ্ণনাত এক গভীৰ দুখ আৰু শূন্যতাৰ ছবি অঙ্কন কৰিছে।
“অভাগিনী ৰাজধনী মহা দুখেৰে জলে,
চকুলো ভৰি উঠে জনতাসকলে।।”
এই শ্লোকত অযোধ্যাৰ বিষাদময় অৱস্থা চিত্ৰিত কৰা হৈছে, য’ত নগৰবাসী কান্দি কান্দি শোক প্রকাশ কৰিছে।
মাধৱ কন্দলীৰ কাব্য-প্ৰতিভা অসমীয়া সাহিত্যৰ ইতিহাসত এক অনন্য স্থান দখল কৰি আছে।
তেওঁ সহজ ভাষা, সুন্দৰ ছন্দ, অলংকাৰ, নৈতিক শিক্ষা, আঞ্চলিকীকৰণ, আৰু গভীৰ ভাবনা যোগ কৰি “সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ” ৰচনা কৰিছে।
তেওঁ কেৱল অনুবাদক নহয়, এক সৃষ্টিশীল কবিও বটে।
তেওঁৰ কাব্যিক শক্তিয়ে অসমীয়া সাহিত্যত বৈষ্ণৱ পৰম্পৰা আৰু নৈতিক শিক্ষাৰ বাট মুকলি কৰি দিয়ে।
